ستاد ملی صبر صلح بخشایش رضایت

دکتر سید احمد جلیلی در گفتگو با روابط عمومی ستاد ملی صبر با بیان این مطلب که صبر، یکی از مصداق‌های بهداشت روانی جامعه است، افزود: «صبر و بردباری یکی از فاکتورهایی است که می‌تواند در بهداشت روانی مورد توجه باشد؛ اما مساله مهم‌تر این است که باید بدانیم کاهش صبر و بردباری اجتماعی مردم یک علامت است. پس باید ببینیم چه عواملی باعث شده صبر و بردباری کاهش پیدا کند.»

استاد بازنشسته روان‌پزشکی دانشگاه پزشکی تهران، با تاکید بر این مطلب که پایین آمدن سطح بهداشت روانی جامعه، سبب پایین آمدن بردباری و صبر مردم شده است، گفت: «هرگاه جامعه‌ای به سامان و خوب اداره شود و روابط مردم با مردم، حکومت با مردم و مردم با حکومت روابط منطقی باشد، بهداشت روانی ارتقاء پیدا می‌کند و در مقابل آن آسیب‌های اجتماعی کاهش می‌یابد.»

جلیلی، افزود: «در حال حاضر جامعه ما از نظر بهداشت روانی، در وضعیت خوبی قرار ندارد. پس صبر مردم هم پایین آمده است. از سوی دیگر یکی از عواملی که می‌تواند سبب افزایش آسیب‌های اجتماع شود، نداشتن صبر و تحمل‌پذیری و مدارای مردم با یکدیگر است.»

او با بیان این مطلب که بهداشت روانی هر جامعه در سه سطح مورد توجه قرار می‌گیرد، تصریح کرد: «سطح اول، شامل پیشگیری اولیه از بیماری‌های روانی است. یعنی ما چه کار کنیم که مردم بیمار نشوند. عوامل زیادی در این موضوع دخیل هستند. برای داشتن یک جامعه سالم باید وضع اقتصادی، فرهنگی و تبلیغاتی جامعه خوب باشد و علاوه بر آن، رسانه‌های جمعی هم باید به نحوی رفتار کنند که مردم در جهت استرس و اضطراب قرار نگیرند.»

این روان‌پزشک، افزود: «مردم باید احساس کنند که عدالت اجتماعی در سطح مطلوبی برای جامعه برقرار است. چراکه احساس ایمنی و احساس خوش‌بینی به آینده در کاهش نا اُمیدی و یاس در جامعه تاثیرگذار است. همه این عوامل سبب می‌شود تا جامعه کمتر دچار بیماری‌های روانی شود. همانطور که وقتی دسترسی به آب لوله‌کشی وجود داشته باشد، بیماری‌های گوارشی نسبت به جایی که آب چاه و غیره مصرف می‌کنند، کمتر خواهد بود.»

این استاد پیشکوت روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تاکید بر اینکه پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های روانی در کشور فراموش شده است، تصریح کرد: «رسیدگی به بهداشت روانی جامعه، در این سطح، کار نهاد واحدی نیست. تمام نهادهایی که به نوعی بر وضع روانی و عصبی مردم تاثیرگذار هستند، باید به سامان کار کنند تا این چرخه درست بچرخد و بهداشت روانی در وضعیت مطلوب قرار بگیرد.»

او در توضیح سطح دوم بهداشت روانی یک جامعه، توضیح داد: «سطح دوم این است که هرچه زودتر، افرادی که بیماری شده‌اند را شناسایی کرده و به درستی درمان کنیم و این درمان را تا هروقت که لازم است ادامه بدهیم. درمان این بیماری‌ها ممکن است خیلی طولانی و حتی مادام‌العمر باشد. پس لازمه پرداختن به آن داشتن بیمارستان، درمانگاه، کلینیک، مطب‌ها و درمانگاه‌های خصوصی، روان‌درمان‌گران کافی آموزش دیده، دارو و تخت است. از همه مهم‌تر این است که درمان این بیماری‌ها، خرج دارد پس باید بیمه درست و حسابی داشته باشیم که در حال حاضر چنین بیمه‌ای برای درمان بیماری‌های روانی وجود ندارد.»

رییس موزه تاریخ علوم پزشکی ایران افزود: «سطح سوم در نظر گرفتن امکانات توان‌بخشی و بهزیستی برای افرادی است که یا پس از بیمار شدن، درست درمان نشده‌اند و یا اصولا برخی از این بیماری‌ها، طبیعت‌شان این است که مزمن می‌شوند. پس باید با امکانات توان‌بخشی و بهزیستی این افراد را هم به جامعه، شغل و خانواده‌شان برگردانیم.»

او در پاسخ به این سوال که کدام نهاد یا سازمان، مسئول رسیدگی به بهداشت روانی جامعه است، توضیح داد: «در سطح دوم شاید بتوان گفت وزارت بهداشت مسئول است. سطح سوم را هم وزارت بهداشت و وزارت رفاه باید به دست بگیرند. اما در سطح اول که به دنبال پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های روانی هستیم، عوامل زیادی دخیل هستند. از وضع اقتصادی، سیاسی، عدالت اجتماعی، رسانه‌ها، صدا و سیما، فضای مجازی، روزنامه‌ها، بزرگان مملکت گرفته تا همه ارگان‌هایی که مملکت را می‌چرخانند. این فقط کار وزارت بهداشت و رفاه نیست. کار صدا و سیما و کار کل مدیریت مملکت است. یعنی به سیاست‌های کلانی نیاز داریم که نمی‌تواند کار یک موسسه یا نهاد مشخص باشد.»

مردم دست به قفل فرمان شده‌اند

رییس سابق انجمن علمی روان‌پزشکان ایران با انتقاد از بداخلاقی‌های فراگیر در جامعه، تاکید کرد: «کسانی که صحبت‌های‌شان روی مردم تاثیر دارد باید آگاهانه عمل کنند و بدانند که چه چیزی باعث می‌شود مشکلات مردم، کمتر یا بیشتر شود. اگر در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی با گفته‌های برخی بزرگان جامعه، حالت پرخاش و تهاجم داشته باشیم، این موضوع به مردم جامعه هم سرایت می‌کند. داستان زد و خوردهای سیاسی و خبرهای گروهی و جناحی مردم را تحت بمباران استرس قرار می‌دهد و آرامش را از مردم می‌گیرد. در کنار همه این‌ها، نارسایی وضع اقتصادی مردم، وضعیت آلودگی هوا، آلودگی صوتی، ترافیک و غیره هم در این مساله تاثیر دارند اما متاسفانه مورد توجه قرار نمی‌گیرد.»

سید احمد جلیلی، هشدار داد: «همه این عوامل روی بهداشت روانی تاثیر دارد. وقتی بهداشت روانی، آسیب ببیند، روی بهداشت عمومی جامعه تاثیر می‌گذارد و نتیجه آن همین است که مردم کم‌صبر و عصبی هستند. به جای اینکه دست به فرمان باشند، دست به قفل فرمان هستند و متاسفانه روز به روز مشکلات اضافه‌تر می‌شود. حاشیه نشینی، آمدن از روستا به شهر، اعتیاد، همه مشکلاتی ناشی از نبود بهداشت روانی هستند که عوارض آن‌ها پلیس و قوه قضاییه را گرفتار کرده است.»

رییس موزه تاریخ علوم پزشکی ایران، با تاکید بر ضرورت پرهیز از خشونت‌های کلامی، تاکید کرد: «پرخاش‌های کلامی، در کیفیت سلامت روان جامعه، تاثیر به سزایی دارد. به عنوان مثال افراد شاخصی که در رسانه‌ها صحبت می‌کنند، نحوه کلام‌شان روی مردم اثرگذار است. پس باید دقت شود که محتوای صحبت، عبارات به کار رفته به نحوی باشد که پرخاش و خشونت کلامی گسترش داده نشود.»