ستاد ملی صبر صلح بخشایش رضایت

دکتر سید مهدی طباطبایی، استاد ادبیات و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌و‌گو با روابط عمومی ستاد ملی صبر، گفت: «از نظر ادبیات دو نوع صبر داریم. یکی از آنها صبر منفعل و دیگری صبر فعال است. صبر فعال صبری است که با تلاش و کوشش همراه است و نتیجه آن نیز نشاط و شادابی است. صبر منفعل نیز صبری است که فرد گوشه عزلت را می‌گزیند و به انزوا می‌رود.»

طباطبایی، افزود: «صبر فعال بیشتر مربوط به ائمه اطهار است که از آن میان حضرت زینب و صبر ایشان زبانزد است. در ادبیات اشعار زیادی وجود دارد که در مدح حضرت زینب(س) گفته شده باشد. قیصر امین‌پور در یکی از اشعار خود می‌گوید: (دلش دریای صدها کهکشان صبر/ غمش طوفان صدها آسمان ابر/ دو چشم از گریه همچون ابر خسته/ ز دست صبر ِزینب، صبر خسته) در این شعر قیصر به خوبی شخصیت حضرت زینب را شناخته و در مورد آن صحبت کرده است. یا کتاب آسمان صبر که برگزیده شعر مذهبی در مدح امام حسن(ع) است.»

به گفته او صبر منفعل نیز که خاصیت اشعار و ادبیات است و نمونه‌های آن بسیار زیاد است: «شاعر به این نتیجه می‌رسد که چاره‌ای جز صبر وجود ندارد و این تنها کاری است که می‌تواند انجام دهد. ملک‌الشعرای بهار می‌گوید: (گر به مرگش صبر بنمائیم از بیچارگی‌ست/ وان به‌واقع یاس و نومیدی است نی صبر و توان) و یا فاضل نظری نیز در شعر دیگری می‌گوید: (گفت تا کی صبر باید  کرد؟/ گفتم چاره چیست؟/ دیدم این پاسخ از آن پرسش سوالی‌تر شده است) که هر دو موضوع ناچاری انسان را بیان می‌کنند.»

در شعر معاصر نیز به سختی‌های صبر اشاره می‌شود. ابتهاج نیز در شعری به این موضوع اشاره می‌کند: «خون مي‌چكد از ديده در اين كنج صبوري/ اين صبر كه من مي‌كنم افشردن جان است) و یا مهدی سهلی نیز شعری در این زمینه دارد: (در آتش پنهانم و  صبری که مرا بود/ در هجرت او دود شد و سوی هوا رفت).»

این استاد ادبیات تصریح کرد: «رویکرد دیگری که در صبوری در ادبیات وجود دارد، پرداختن به نمادهای صبر است. از شخصیت‌هایی چون حضرت ایوب و حضرت یعقوب در اینگونه اشعار استفاده شده است. مانند شعر ابتهاج: (صبر  کن ای دل غمدیده که چون پیر حزین/ عاقبت مژده نصرت رسد از پیرهنم) و شعر دیگری که محمدرضا ترکی سروده است: (در برگ ریز درد لگدکوب می‌شوی/ سروی ولی، تکیده تر از چوب می‌شوی/ با گیسوانِ سربی و آن چهره صبور/ داری شبیهِ حضرتِ ایّوب می‌شوی)»

طباطبایی عنوان کرد: «رویکرد دیگر در ادبیات استفاده از ضرب‌المثل‌های گذشته در شعرهای معاصر است. مانند اینکه در گذشته صبر و ظفر را دوستان قدیمی می‌نامیدند و معتقد بودند که اگر صبر بورزیم می‌توانیم به ظفر و پیروزی برسیم که در این بیت: (گر صبر ما به سوي ظفر ميبرد تو را/در من شكيب تلخ و اميد ظفر به خير).»

به گفته او به طور کلی در شعرهای معاصر دعوت به صبر و شکیبایی را به عنوان یک موضوع مهم می‌بینیم و بسیاری از شعرا به آن اشاره کرده‌اند.