با گسترش فرهنگ تاب آوری، جرائم را کاهش دهیم
یک جامعه‌شناس تاکید کرد: «معاونت فرهنگی اجتماعی قوه قضاییه، صداوسیما و سایر نهادهای فرهنگی می‌توانند با نهادینه کردن فرهنگ صبر و گذشت، میزان آسیب‌های اجتماعی را در جامعه درحال گذار ایران به طرز چشمگیری کاهش دهند.»
امان‌الله قرائتی مقدم، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه، صبر را یکی از ارکان جامعه سالم نام برد و گفت: «صبر و بردباری در جوامع معنا‌گرایی مانند ایران، هم از لحاظ سنتی و هم از بعد دینی و مذهبی یکی از مهم‌ترین و بهترین عناصر سرمایه اجتماعی است که امروز ضرورت به‌کارگیری آن برای داشتن جامعه‌ای ایده‌آل، از زبان همه مسئولان و جامعه‌شناس شنیده می‌شود.»
او ادامه داد: «در نظریه‌های اندیشمندان بزرگ اجتماعی جهان مانند جیمز کلمن، جاکوبز، بوردیو و بویژه فرانسیس فوکویاما نیز بارها بر ضرورت فرهنگ بردباری و گذشت برای ساخت جامعه‌ای ایده‌آال تاکید شده است.»
این استاد دانشگاه کاهش صبر و بردباری را یکی از پیامدهای جوامع مدرن نام برد و افزود: «ژرژ گورویچ معتقد است که جوامع بشری امروز به‌شدت رو به شتابند. امروزه تغییر و تحول اجتماعی یا به عبارتی حرکت جوامع از حرکت کند و درازمدت به زمان شتابنده متغیر و تند شونده و درحرکت تغییر کرده‌اند. وقتی شتاب در جامعه‌ای مانند تهران و شهرهای بزرگ کشور به وجود می‌آید، همه می‌دوند تا بتوانند در وقت معین به کارهای از پیش تعریف‌شده برسند.»
قرائی مقدم افزود: «دقت و نظم و توجه ویژه به ساعت نظم و همچنین رویکرد اداری و تشکیلاتی باعث کاهش صبر و بردباری فرد می‌شود و بی‌توجهی به دقایق در حال گذار و قوانین منظم اداری و شرایط اجتماعی موجود باعث می‌شود تا روان فرد به هم بریزد.»
این آسیب‌شناس اجتماعی ادامه داد: «تغییرات خلقی افراد جامعه در گذار از جامعه آرام و کندگذر سنتی در شهرهای کوچک و روستا جامعه به حرکت شتابنده جوامع مدرن و صنعتی امری غیرقابل‌اجتناب است و متأسفانه همه عناصر و بافت‌های فرهنگی را در برمی‌گیرد.»
او ادامه داد: «یکی از مسایل بزرگی که در این گذار فرهنگی اجتماعی کمرنگ می‌شود، صبر است. زیرا افراد جامعه نمی‌توانند لاک‌پشت‌وار حرکت کنند زیرا به نظر می‌رسد که با حرکت کند گذشته، زندگی را می‌بازند و این تفکر، ویژگی جامعه مدرن دنیا و ایران است و متأسفانه باعث کاهش صبر و بردباری شده و وقتی با توقعات نابجا ترکیب می‌شود باعث فجایع انسانی مانند قتل و جنایت نیز می‌شود.»
قرائی مقدم ادامه داد: «وقتی صبر از جامعه رخت برمی‌بندد، افراد جامعه با اندک مشکلی به یکدیگر پرخاش می‌کنند و بر روی یکدیگر چاقو می‌کشند و جامعه به سمت خشونت، نزاع و درگیری سوق پیدا می‌کند و متأسفانه این رفتارهای ناهنجار اجتماعی لحظه‌ای به وجود می‌آید.»
او به افزایش بزه‌های اجتماعی در عصر شتاب اشاره کرد و گفت: «از وقتی دوچرخه و ماشین‌دودی آمد رفتار اجتماعی مردم دچار شتاب شد و بعد با ورود اتوبوس، ماشین‌های پرسرعت و قطار و هواپیما کل ساختار زندگی جوامع متحول شده و تنوع آسیب‌های اجتماعی به شکل اعجاب‌آوری بیشتر شد. این شتاب‌های بی‌مورد باعث شد تا افراد بدون تفکر، تأمل و صبر و حوصله اقدام به عمل کنند که زیان‌ها و آسیب‌های اجتماعی فراوانی را به بار آورد. همین رفتارهای بی تعمق و انتظارات کاذب دنیای مدرن باعث اعتیاد و رفتار نادرست و انواع آسیب‌های مهلک اجتماعی شد.»
این جامعه‌شناس اعتیاد، فرار از خانه، خیابان‌گردی، رابطه نادرست، دزدی و جیب‌بری و تجاوز به ناموس مردم و ماشین دزدی را ازجمله مواردی نام برد که به‌طور مستقیم با کم‌صبری در جامعه مدرن نسبت دارند و گفت: «اکثر نزاع‌های ایران براثر صبر و حوصله نداشتن است. همچنین بسیاری از دزدی‌ها به دلیل این است که فرد نه گفتن را بلند نبود و قدرت تعمق در اندیشه و صبر در پاسخ را نداشته است.»
او ادامه داد: «در پرونده‌های طلاق هم بسیار شاهد نبود صبر یا نداشتن گذشت هستیم. از صبر در مسایل مالی گرفته تا صبر در تحمل نیازهای جنسی. گاهی از جوانان سؤال میکنم که برای ازدواج چه معیاری داشتی و آنان می‌گویند هیچ؛ دختر یا پسری را دیدیم و خوشمان آمد و ازدواج کردیم و حالا هم می‌خواهیم از هم جدا شویم. این پاسخ یعنی عجله در ازدواج و نداشتن صبر. در فرار فرزندان از خانه نیز شاهد بی‌صبری و نبود گذشت هستیم. این روزها تا والدین به پسر و دخترشان چیزی می‌گویند، فرزند از خانه متواری می‌شود و پس از چندی نیز گرفتار باندهای فساد و فحشا می‌شود.»
او به رویکرد خوب معاونت فرهنگی قوه قضاییه اشاره کرد و افزود: «قوه قضاییه در برگزاری همایش صبر، خوب شعاری را پیش‌گرفته است، اینکه مردم گذشت کنند و شرایط محکومان را بررسی کنند و بتوانند با در نظر گرفتن شرایط روحی و اجتماعی فردی که قتلی را به وجود آورده از اعدام او گذشت کنند. بخصوص در مورد افرادی که در سن پایین نوجوانی و جوانی قرار دارند چون در این سنین افراد تحرک و هیجان بیشتری دارند و میزان کنترل بر خود و بردباری‌شان کمتر است.»
این جامعه‌شناس تأکید کرد: «فرهنگ‌سازی در مورد سرمایه‌های اخلاقی مانند صلح، صبر و گذشت که هم در دین و سنن و هم در فرهنگ ما بسیار بر آن تأکیدشده و حتی عمل به آن را عملی می‌دانند که در پاداش اخروی نیز مؤثر است در تغییر رویکرد اجتماعی امروز ما بسیار مؤثر و ضروری است. اگر این حرکت فرهنگی کم‌کم در جامعه نهادینه‌شد، مردم نیز آن را رعایت خواهند کرد، همان‌طور که امروز اهداء عضو فرهنگ‌سازی شده و در جامعه پذیرفته‌شده است.»
او با اشاره به اینکه در راه فرهنگ‌سازی مفهوم بخشش و گذشت می‌توان به خرده‌فرهنگ‌های کشورمان تأسی جست افزود: «در فرهنگ استان‌هایی مانند کردستان و لرستان ما مفاهیمی چون خون‌بست و خون صلح داریم. باوجوداینکه در این مناطق تعصبات بالاست اما وقتی ریش‌سفید می‌آید فرد خاطی یا محکوم، سینه‌خیز جلوی صاحب قصاص می‌رود و ریش‌سفید قوم او را می‌بخشد و قائله پایان می‌یابد.»
قرائی مقدم تصریح کرد: «وقتی فردی محکوم‌به زندان شد علاوه بر اینکه زندگی خودش آسیب دید، خانوادهاش نیز مورد آسیب قرار می‌گیرد بنابراین نیاز جدی به فرهنگ‌سازی داریم و صداوسیما و سایر نهادهای فرهنگی می‌توانند با ساخت برنامه‌ها و سریالهایی این موضوع را نهادینه کنند همان‌طور که درگذشته که رسانه‌های تصویری نبود، شاعران و اندیشمندان بارها در آثارشان بر صبر و بردباری تأکید می‌کردند که اشعار زیر تأییدی بر این گفته است که صبر و ظفر دوستان قدیم‌اند/ براثر صبر نوبت ظفر آید و یا صبر تلخ است ولی بر شیرین دارد و بسیاری از اشعار و داستان‌های دیگر که در همه این اشعار و روایات تأکید بر آن است که صبر مایه پیروزی و بهبودی است و بدون تفکر عمل کردن زیان‌بار است.»
نظرات: 0
نظر خود را ثبت کنیدنظر خود را ثبت کنید